Ma'tveti palpa'l va'l 33 yab' ti'u talal Jesuus. Il naq valu va' toq ja'oq vatz kurus, naq valu va' yeeli pa'v, jikla vinaq atz chitonal, pero ye' ootzaqimal taan inq'a xaol inq'a toq yatz'on el oq chitol naq.
A'etz naqe valuva' Jesús chich eeli.
¿Ja'letz yatz'on el naq, atz taletz tzajk naq?
- A' atich Jesuus tu provincia Judea, uva' atichka jaq'i q'ab'u imperio romano, a'ich naqu césar u emperador tetz roma nikich alon inq'a b'ek'b'al, atichatetz naq inq'a Fariseo tuch' naq inq'a Saduceo s-xeenal inq'a b'ek'b'al, atichaq jol-t b'ek'b'al paqte tetz naq inq'a judío nikich tok ti txa'ki tul atichetz tiqle' m tchaqnaq ti' taq'axku' yol ti nuqul.
- Een alalik naq t-Belén tuulb'al Judea, Mal ib'iji txutx, atz Xhu'li b'aal naq. Mamala kaeb'al aanima ib'an naq xoolu xaol, saqin inq'a tzot, xaon inq'a ko'x, yolon inq'a mem, ab'in inq'a tchakan, tz'akpinq'a yab' atz tulsa naq taanima inq'a kamna'q.
Oqetz mamala kam b'a'n ib'an naq, ¿Kechetz iyatz'ax el naq?
- Nikichi tchusun naq xoolinq'a xaol, nikich talnaq vi yolb'al Tiuxh, tira tal tib' naq paqte s-Tiuxh vatz naq inq'a oksan yol vatz Tiuxh.
- A'u chitb'al ul taltzi naq, jit tx'ib'al q'iil ul tal naq, ye'l paoq niku leq tuulu biblia uva' tch'uye'voq ex s-vi' tan toq vaq'e totzotz , puaq tx'ib'al qiil, xe't koq naq, mamalaetz vet alolaq iyolb'al tiuxh s-tcheel nik alon uva' kat ul naq ti' taq'axu bendición, yiq-s nikuxhi tchuli vet tchaqnaq, pete ech tal Jesús s-eche t-Juan 10:10, Naq inq'a elq'om tan elaq', yatz'o'm atz jimpu'm kuxh uli b'an tchaqnaq, pet ul in ti' taq'ax q'ije saq uva' ye'li ya'eb'al imotxeb'al.
¿Tchaqnaqetz inq'a Fariseo yatz'on el Jesus tan jik-xh nikich tok Jesus ti' tchaqnaq tuch' inq'a iyol inq'ae? Tan tetchal nikich taq' inq'a xaol puaq tu templo tetz Jerusalén atz yek nikichi yatz' naq inq'ae tchaqnaq inq'a ye' nikich nimanu b'ek'b'al, ¿Pet maq ti' uva' alax Jesús s- rey tetz inq'a judío?
- Tuulb'alu imperio romano, va'lkuxh iq'esal ati; Naqu César , emperador tetz roma, ta'n kuxh naq nik alon inq'a b'ek'b'al, tira yek-l inq'a impuesto ti q'ab' naq, ta'nkuxh naq iq'esal tiib'a rooma, atz ye'xhab'iletz va'q la utch tal-t tib' si q'esal, Ja'letz kuxh va'q la taltib' s-rey, yek nikichi ja' vatz Kurus.
Oka'petz vet Jesus t-Jerusalen, tul mam tenam k'ulon Jesus, nimxh naqu rey, kat ul tuch'ib'ij Tiuxh, naqe u rey tetz Israel; chichich inq'a xaol uva' k'ulun Jesús, ¿Echetzi lakpi vi' naqe u césar tul ib'ek'vet naq iyatz'ax el Jesús?
- Jitetz ti' uva' s-talax Jesuse s-rey tetz Israel, ja' vatz kurus s-ti', tan tira tootzaqich rooma uva' ye'lich ti vi' Jesus inq'a kam inq'ae.
- Txake'v Jesús vatz naq inq'a Fariseo, tul xe't Jesús yolon; Ex inq'a fariseo, Oq nike natchk'uula Tiuxh, tira tchankuxh ne txakb'a etib' t-q'e'tza b'ey ti' etilix ta'un xaol, tira tzot ex, tan eyxhe taanima ti' inimat inq 'a xaol inq'a b'ek'b'al, pet koq ex tan jitoq nike tx'ole', xe't Jesús.
- A' kuxh inq'a inuqul ul tal Jesús, motxetz kuxh inatch tib' tchaqnaq inq'a Fariseo uva' atich tchaq naq s-tuul, tul kamyich-xh vet tchaqnaq ti' itxeyex Jesús tul laich iyatz'el tchaqnaq, pero nikich kuxhi xo'v tchaqnaq tan mam tenam tch'uyich ti' Jesús. A' nikichi xo'va tchaqnaq uva' laichi lak tib'u tenam ti' ikolox Jesús.
Niketz talu Biblia uva' aaletz itchok tchaqnaq txumb'al ti' iyatz'ax el Jesus.
Aaletz itchok tchaqnaq jolo vinaq inq'a laichkuxh tchulin yol ti' Jesús, a' kuxhichi sa' tchaqnaq ilakpi vi' rooma atz laich yatz'ax el Jesús.
Naqlichetz kuxh vetu nimla q'ij u pascua chich eeli, kamyich xhetz vet tchaqnaq inq'a oksanaq yol vatz Tiuxh ti' iyzatzax el Jesus tul laich ku' ik'uul tchaqnaq, pero nikichi xo'v tchanaq teu tenam, pet al josq' iil kuxh exi txey-t tchaqnaq Jesús s-q'eqxe'm.
¿Kametz tuulb'e tcaqnaq ileqex Jesús s-q'eqxe'm?
Judas, naq valvi discípulo Jesús uva' más ni sa'e'. Tchuye'v naq ti' Jesús si xe'txh Jesús tchusun xoolu tenam.
Til naq inq'a mam kaeb'al aanima ib'an Jesús, tab'i naq inq'a itchusb'al Jesús, va'l nikichi xaon naq tuch' Jesús, Niketz talu Biblia uva' a' naq ex oksan Jesús ti q 'ab' naq inq'a alon iyatz'axel Jesús.
Oqetz til naq kaqa'yil inq'a ib'an Jesús, atz tira tch'uyich naq ti' Jesús, ¿Kechetz toksat naq Jesús ti q'ab' naq inq'a oksanaq yol vatz Tiuxh?
Toq q'a'voq o' ti'ku qul tul la b'en s-qe kam s-tiil ib'an Judas Iscariote uva'e,
Jerusalén, va'tel 200 yab' la alal Jesus, t-Belén, (No seguro, hay que investigar el año exacto). kat ch'i'y vetu imperio romano, a' vet tchaqnaq más ti' tch'a'o tuulb'alu tatz tx'ava', a' tchaqnaq kat esan iq'iju imperio griego tul kat tokeb'e tchanaq Jesrusalén, atkuxhvetka Jerusalén jaq'iq'ab' naq inq'a patch'l, eye'l va'l imperio tiib'a tchaqnaq, tul kaay tchan tchaqnaq jaq'i q'ab' va'te, yiq-s a' kutch niki tela 'pun vi yolb'al tiuxh, tan echuva' ik'utch Tiuxhe te Nabucodonosor, rey tetz Babilonia “Oq ye'lai nima Israel Tiuxh atz lai sotzsa tchaqnaq Tiuxh s-k'uul ja'l Kuxh toq patch'on tchaqnaq. Echat kuxh tx¡cheele, solo tch'a'o kuxhtu' tan ye' ni nima tchaqnaq Jesus tinq'a q'ij tcheel, xa'tetze ye'l b'a'nil tcheel t-Israel, kam-yxh inq' a tenam tetz Oriente Medio ti' isotzeel.
Xe't tzaan jaq'u imperio Asirios, ulu imperio Babilonico, pali imperio medo tuch' persa, ulu imperio griego, ya'ne u imperio romano, atz tul va'te chij chichu Biblia.
Ye'ichetz vet isa' tchaqnaq patch'b'al, tuuluva' s-tulvet rooma, tchejetz vet jolol naq inq'a nikich sa'on itukil elu imperio romano t-Israel, ai'chetz ib'ij tchaqnaq Zelotes, Naq inq'a zelote, echich tchaqnaq eche ker, a'ichisa' tchaqnaq tele'l jaq'i q'ab' rooma, muqelichaq kuxh tib' t-vitz, tan oq laich aab'ili tal atilichaqe, yek laich b'eni soyza naq inq'a romao. Atichetz ok Judas naqu aj Iscariote xool tchaqnaq, tchi'anyich-xh tchaqnaq ti' Cesar u emperador romano, pero yelich laich ole'v tchaqnaq tan jolichkuxh tchaqnaq, tab'ietz judas uva' atich naq valu vinaq, Jesusichi b'ij naq, mam tenam tch'uyich ti' naq, tuul laichvet tole'vnaq ti' tele'l roma….
- Tab'i vet Judas ti' naqu Jesus, tul ej, mametz mol tch'uyvet ti' naquva'e tuuletz toq qole'v q'aoq tuch' naq ti' itul¡kil el rooma t-Israel. Xe't vet titz'at naq, echetz vet itch'uye'v naqe ti' Jesús.
Tch'uyichetz vet Judas Iscariote ti' Jesus, tul tilvet naquva' Jitich ech nikich titz'a Jesus itukil el rooma, pet a' nikich taltzi Jesus u chitb'al atzu okeb'al t-amlika'.
- Ej, kametz in til naquva'e, mametz vet tenam tch'uy ti' naq x'et vet naq, naletz kuxh titz'a vet naq va't kam, aal toq voksa naq ti q'ab' tchaqnaq inq'a oksanaq yol vatz tiuxh tan il tchaqnaq tz'eeyxh ti' iyatz'axel Jesús, antetz-xh tchaqnaq toq oksan naq ti q'ab' rooma, echetz toqi lak-t tib'u tename ti' okilox Jesús ti q'am rooma, tul naletz kuxhvet toq qoole'v ti' ipalul el rooma xeet naq.
A' titz'a Juudas uva' oq laich yatz'ax el Jesus ta'n naq inq'a romano, laichi lak tib'u tenam ti' rooma atz tetchal ipalul el naq inq'a romanos t-Israel.
Pero ¿kamichetz talax Jesus teu tenam, tul laichi lak tib' ti' ikolox Jesus?
A' naqe valuva' mam tenam tch'uyich s-ti', Mamala kaeb'al aanima ib'an naq xoolu xaol, saqin inq'a tzot, xaon inq'a ko'x, yolon inq'a mem, ab'in inq'a tchakan, tz'akpinq'a yab' atz tulsa naq taanima inq'a kamna'q.
Esal naq t-b'ey ta'n val vi tchusvil.
Judas, naq valuva' een tzanaq xool tchaqnaq inq'a Zelotes, ik'ayi naq Jesus ti vinaq laval plata te naq inq'a Sacerdote tul antch vet tchaqnaq alon ikame'l Jesus te pilatos.
Tu tchusb'al uva' palna'q ka, qala uva' mol nikichi tchok tchaqnaq inq'a zelotes ti' tesal el rooma t-Judea, grupo terroristaich tchaqnaq.
- Toksa naq Jesus ti q'ab' naq inq'a Sacerdote, tan a' nikich titz'a naq uva' laichi laktib'u xaol ti' ikolox Jesus ti q'ab' naq inq'a romano echetz nalichkuxh la tole'v tchaqnaqe ti'u independencia tetz Judea.
Ya'etz kuxh vet tetchb'un Jesús tuch'inq'a Idisipulo tul b'envet natch k'uula Tiuxh vatzu tchaq'aalau Getsemaní tul tu tzitzi txeypik vete'.
Ma'tichetz vet ik'ult vet Juudas u puaq vi ja'mil Jesús, tul exetz ik'utchvet Judas te naq inq'a oksanyol vatz Tiuxh tal atilich Jesús, jikxhetz taq'b' tchaqnaq vatz Jesús tul exi tz'ub' Juudas txala itzi' Jesús atz txeyex vet Jesús ta'n tchaqnaq.
Mam tenam tch'uyichetz ti' Jesús, tan mam kaeb'al aanima nikichi b'an Jesús, tul oqich la yatz'ax el Jesús, mam tenam laich kolon Jesús, pero ye'etz ela'pun tan motxi tz'etib' tchaqnaq inq'a niman tetz Jesus atz tira kajvetka Jesus sijunal, echetz ye'xhalvet kolon Jesus atz ye' ela'pun uva' titz'a Judas u aj Iscariote.
- Echetz uva' titz'a naqe u Judas, pero ye' etz ela'pun, tilvet naq uva' nim vet ex taq'e tul exi q'a'visanaq u puaq uva' ik'ula tul jun-t iyatz'vet el tib'n naq.
Juntetz iyatz'vetel tib' Juudas Chichu Biblia, pero yevet vi kam Jesus ya' tzij.
Oketz vet Jesus ti q'ab' naqu Kaifás atz vatz inq'a iq'esal, pero ye' nikichi k'ultib' tchaqnaq ti' kamlaich uulb'el Jesus tan ye'lichi pa'v Jesus nikichi tcheja' pet aaletz ex oksaloq vet Jesus ti q'ab' Herodes antipas, pero anykuxh nikichi b'ane tan ye'lichi pa'v Jesus, itchaqtz vet tzaan Herodes Jesus vatz Poncio pilatos, nikich kuxhi saatcheb'el vet Jesus.
Oksal evt Jesus vatz Poncio pilatos iq'esal tetz Judea, xe't vet Pilatos ti' ijotch'ilitzi' Jesus, pero ye'l va'q pa'v uva' ik'ulelichu kamchil nikichi leq Pilatos ti' Jesus, pero taq 'lich-xh vet naq inq'a oksanaq yol vatz Tiuxh, naq inq'a Fariseo, inq'a Saduceo atz tuch'u tenam ti' ikame'l Jesús.
- A'xhu xaol echkuxhte, echatkuxhte s-tcheel s-quxool, B'a'nxh axh toq kuxh taltcha ver, pero toq eloq s-q'ij tul toqi tchi'k'uula axh.
Echetz b'anaxe te Jesús, Nimxh naq u rey tetz Israel uva' kat ul tuch'ib'ij Tiuxh chichich tchan inq'a Xaol uva sipalo'k Jesús t-Jerusalén niku leq t-Mateo 21:1,
Eletz kuxh b'iil s-q'ij a'xhuva' nikichi b'anaxvet yol vatz Pilatos ti' Jesus tul ja'oq vatz kurus chichich tchan vet tchaqnaq, ku tchab'aetz kuxh ti' Jesus tan ye'li ch'exel taq' Jesús.
Ku'xhetz vet yol ti' vi kame'l Jesús atz tchaqpul vet Barrabás valu yatz'ol xaol. B'ek'exetz veti ja' Jesus vatz kurus pero itx'aj pilatos iq'ab' tetchlaltetz uva' yelich la ja'pun tiib'anaq.